Scholen zijn verplicht ongeoorloofd schoolverzuim te melden bij de leerplichtambtenaar. Soms kan het zijn dat een leerling niet naar school kan gaan en er sprake is van geoorloofd schoolverzuim. Op de website van de Rijksoverheid (www.rijksoverheid.nl) staat uitgelegd hoe en wanneer er sprake is van geoorloofd verzuim.
Is het niet mogelijk op vakantie te gaan tijdens de schoolvakanties? Dan kunt u bij de schoolleiding toestemming vragen voor schoolverlof buiten de schoolvakanties.
Verlof aanvragen en leerplicht
Geoorloofd schoolverzuim houdt verzuim met een geldige reden in. Een geldige reden kan zijn ziekte of vrijstelling van schoolbezoek. Vrijstelling kan worden verleend door de directeur (tot 10 schooldagen per schooljaar) of de leerplichtambtenaar (bij meer dan 10 schooldagen).
Ongeoorloofd schoolverzuim houdt verzuim in zonder geldige reden. Hierbij worden twee soorten verzuim onderscheiden: absoluut en relatief verzuim.
- Van absoluut verzuim is sprake als een leerplichtige leerling niet bij een school of onderwijsinstelling staat ingeschreven.
- Van relatief verzuim is sprake als een leerling wel staat ingeschreven op een school of onderwijsinstelling, maar zonder geldige reden afwezig is op de les. Hiertoe wordt ook regelmatig te laat komen of regelmatig ziek zijn zonder reden gerekend. Hierbij is nog geen sprake van ernstig verzuim, maar het kan een indicatie zijn van een onderliggend probleem. Relatief verzuim wordt verdeeld in luxe verzuim en signaalverzuim:
Signaalverzuim
*Van luxe verzuim is sprake wanneer een leerling zonder toestemming verzuimt vanwege familiebezoek of extra vakantie.
* Van signaalverzuim is sprake wanneer het verzuim een symptoom is van een onderliggende problematiek. Hierbij kan hetgaan om problemen thuis, opvoedingsproblemen, leerproblemen, motivatieproblemen, gezondsheidsproblemen, gedragsstoornissen etc. Indien spraken is van een onderliggend probleem, dient indien nodig externe hulp te worden ingeschakeld.
Criteria voor toekennen van verlof
De directeur van de school mag voor ten hoogste tien lesdagen (aaneengesloten of in totaal gedurende één schooljaar) verlof geven bij gewichtige omstandigheden. Een verlofaanvraag voor meer dan tien dagen wordt behandeld door de leerplichtambtenaar. In een dergelijke situatie wordt er wel overlegd met de schooldirecteur. Bij een beslissing moeten de directeur van de school en/of de leerplichtambtenaar het algemeen onderwijsbelang afwegen tegen het persoonlijk belang van het kind en zijn gezin. Let op: Toestemming voor verlof mag nooit gegeven worden in de eerste twee weken van een nieuw schooljaar.
Gewichtige omstandigheden zijn:
- Verhuizing
- Huwelijk van bloed- of aanverwanten tot en met de derde graad.
- 12½-, 25-, 40-, 50- en 60-jarig huwelijksjubileum van ouders en grootouders.
- 25-, 40- en 50-jarig ambtsjubileum van ouders en grootouders.
- Als uw kind plichten vervult die voortvloeien uit godsdienst/levensovertuiging (voor nadere uitleg zie verlof vanwege godsdienst of levensovertuiging).
- Ernstige ziekte van ouder(s), bloed- en aanverwanten tot en met de derde graad: periode in overleg met de directeur, bij meer dan 10 lesdagen verlof is een beslissing van de leerplichtambtenaar noodzakelijk.
- Overlijden van bloed- en aanverwanten in de eerste graad, de tweede, de derde en vierde graad: periode in overleg met de directeur, bij meer dan 10 lesdagen verlof is een beslissing leerplichtambtenaar noodzakelijk.
- Verlof vanwege door school noodzakelijk geachte therapie welke niet op school plaats kan vinden. In voorkomende gevallen dient op verzoek een verklaring van een arts, psycholoog of maatschappelijk werker te worden ingeleverd, waaruit blijkt dat het verlof noodzakelijk is. Zie ook Verlof door overmacht of andere gewichtige omstandigheden.
- Verlof vanwege, naar het oordeel van de directeur, belangrijke redenen.
Verlof vanwege godsdienst of levensovertuiging
Een leerling heeft recht op verlof als hij plichten moet vervullen die voortvloeien uit godsdienst of levensovertuiging. Per verplichting geeft de school in principe één dag vrij, in verreweg de meeste situaties is dit voldoende. Als de leerling gebruik wil maken van deze vorm van extra verlof, moeten zijn ouders dit minimaal twee dagen van tevoren schriftelijk melden bij de directeur van de school.
Verlof door overmacht of andere gewichtige omstandigheden
Er zijn andere gewichtige omstandigheden denkbaar waaronder de leerling vrijgesteld moet (kunnen) zijn van de plicht tot schoolbezoek. Het gaat hierbij om eenmalige gezins- en familiesituaties die buiten de wil en de invloed van de ouders en/of de jongere liggen. Wanneer de vrijstelling om ten hoogste tien lesdagen in een schooljaar gaat (in één keer of bij elkaar opgeteld), dan is de directeur van de school bevoegd om een besluit te nemen over een dergelijk verzoek van de ouders. Gaat het om meer dan tien dagen in één schooljaar dan is de leerplichtambtenaar bevoegd tot een besluit. De leerplichtambtenaar neemt pas een besluit nadat hij de directeur heeft gehoord. Bij een beslissing moeten de directeur van de school en/of de leerplichtambtenaar het algemeen onderwijsbelang afwegen tegen het persoonlijk belang van de jongere en zijn gezin.
Bijzondere talenten
Sommige kinderen hebben bijzondere talenten op het gebied van sport of kunst. Het kan zijn dat zij hiervoor lessen moeten verzuimen. De Leerplichtwet biedt hiervoor echter geen vrijstellingsmogelijkheid. Wel is het mogelijk hierover afspraken te maken met de schooldirecteur. Deze afspraken worden jaarlijks aan het begin van het schooljaar gemaakt. Incidentele verzoeken vallen buiten deze regeling. Bij een overschrijding van tien lesdagen is overleg met de leerplichtambtenaar een vereiste.
Vakantie onder schooltijd
De Leerplichtwet stelt heel duidelijk dat vakantie onder schooltijd vrijwel onmogelijk is. Alleen als voldaan wordt aan alle drie de volgende voorwaarden kan een schooldirecteur op verzoek extra vakantie toestaan:
1. Als het gezin in geen van de schoolvakanties (dus zowel niet in de zomer-, herfst-, kerstvakantie als tijdens een van de andere vakantieperiodes) in één schooljaar 2 weken aansluitend met vakantie kan.
2. De extra vakantie valt niet in de eerste twee weken van het schooljaar.
3. De directeur kan voor ten hoogste tien dagen per schooljaar verlof als bedoeld in artikel 13a lid 1 Leerplichtwet1969verlenen. Bij het begrip “specifieke aard van het beroep” dient met name te worden gedacht aan seizoensgebonden werkzaamheden, resp. werkzaamheden in bedrijfstakken die een piekdrukte kennen, waardoor het voor het gezin feitelijk onmogelijk is om in die periode een vakantie op te nemen. Het moet redelijkerwijs voorzien zijn (en/of worden aangetoond) dat een vakantie in de schoolvakanties tot onoverkomelijke bedrijfseconomische problemen zal leiden. Slechts het gegeven dat gedurende de schoolvakanties een belangrijk deel van de omzet wordt behaald is onvoldoende.
Geen gewichtige omstandigheden zijn:
- Vakantiebezoek in een goedkopere periode of in verband met een speciale aanbieding.
- Vakantie tijdens schooltijden bij gebrek aan andere boekingsmogelijkheden, vooral ontstaan door te laat boeken.
- Een uitnodiging van familie of vrienden om buiten de schoolvakanties op vakantie te gaan of om huwelijksjubileum van ouders/grootouders in het buitenland te vieren voor meer dan het aantal toegestane dagen, zoals hierboven is vermeld.
- Eerder vertrek of latere terugkeer in verband met (verkeers)drukte.
- Verlof voor een kind, omdat andere kinderen uit het gezin al vrij zijn of nog vrij zijn.
- Het niet gelijk samenvallen van vakanties van kinderen. Dit kan bijvoorbeeld omdat men op vakantie wil met familie/vrienden uit een andere regio of omdat uw kinderen op verschillende scholen zitten.
- Eerder afreizen, omdat men voor een bepaalde tijd het vakantieadres bereikt moet hebben (wegens huurperiode vakantiehuis bijvoorbeeld).
- De vakantie is al geboekt (en betaald) voordat toestemming van de school is gevraagd en verkregen. Ook al zijn er geen annuleringsmogelijkheden.
- Vakantie in verband met gewonnen prijs.
- Deelname aan sportieve of culturele evenementen buiten schoolverband zoals activiteiten van verenigingen, zoals scouting- of voetbalkamp, tenzij Nederland officieel wordt vertegenwoordigd (m.u.v. bijzondere talenten).
Elk schooljaar opnieuw krijgen we verzoeken van ouders voor extra vakantieverlof, bv. om in het voor- en/of naseizoen een goedkopere vakantiereis te kunnen maken of om eerder op vakantie te kunnen gaan ten einde files te vermijden. Ook het 'weekendje-er-tussen-uit', waarbij de vrijdag en de maandag ná zo’n weekend als verlofdagen worden aangevraagd, komt steeds meer voor. Hoewel de redenen begrijpelijk kunnen zijn, kan in de meeste gevallen hiervoor geen toestemming verleend worden. Nogmaals: tenzij er gewichtige redenen zijn. Het is uiteraard heel moeilijk aan te geven wat nu wel en niet als gewichtige redenen geaccepteerd wordt. De wet blijft daarover ook vaag en stelt dat de directeur dat dient te beoordelen naar eigen inzicht, eer en geweten.
Alle ouders worden dan ook dringend verzocht om zich te houden aan het vastgestelde rooster van vakanties en vrije dagen en hun eigen vakanties daarbinnen te plannen. Menen ouders toch daarvan te moeten afwijken, dan dienen zij dit tijdig (d.w.z. minimaal vijf dagen voor de ingangsdatum van het verlof) bij de schoolleiding aan te vragen als extra verlof. Met name bij het boeken van vakantiereizen is het van belang dat ouders met de school contact opnemen en extra verlof aanvragen vóórdat de reis en/of het verblijf worden vastgelegd.
Extra verlof dient schriftelijk te worden aangevraagd bij de directeur van de school (niet mondeling en niet bij de groepsleerkracht). Formulieren om dit verlof aan te vragen zijn in school (bij de directeur) verkrijgbaar. Bij de verlofaanvraag wordt er gevraagd hier aantoonbaar bewijs aan te leveren. Zonder toestemming van de directeur is dit extra verlof niet mogelijk. Verzuimt een kind desondanks toch de school, dan is de directeur verplicht dit aan de leerplichtambtenaar van het Regionaal Bureau Leerplicht te melden als ongeoorloofd schoolverzuim.
In het uiterste geval kan dan door de leerplichtambtenaar een procesverbaal worden opgemaakt: de ouders houden zich dan immers niet aan de Leerplichtwet. Wanneer ouders meer dan 10 dagen extra verlof willen opnemen, dan is niet alleen toestemming van de directeur nodig, maar ook de toestemming van de leerplichtambtenaar van de gemeente waar men woonachtig is. In een dergelijk geval zullen ouders door de school worden doorverwezen. Overige: Kinderen van 4 jaar vallen nog niet onder de leerplichtwet en zijn dus niet verplicht om naar school te gaan. Deze kinderen kunnen dus wel buiten de schoolvakanties de school verzuimen. Van de betreffende ouders wordt uiteraard wel verwacht dat zij in een dergelijk geval dit tijdig bij de groepsleerkracht melden, zodat in school bekend is dat het kind afwezig is en wat de reden daarvan is.
Leerplicht
Kinderen van 5 tot 16 jaar zijn leerplichtig. Zij moeten naar school. Zo kunnen zij zich voorbereiden op de maatschappij en de arbeidsmarkt. Jongeren die na hun 16e nog geen startkwalificatie hebben, moeten tot hun 18e onderwijs volgen. Een startkwalificatie is een diploma vwo, havo of mbo (niveau 2 of hoger). Soms kan uw kind vrijstelling krijgen van de leerplicht. Uw kind hoeft dan niet naar school.
Wanneer hoeft mijn kind niet naar school?
Uw kind hoeft niet naar school als het is vrijgesteld van de leerplicht. Er zijn 3 soorten vrijstelling mogelijk. Vrijstelling voor een aantal uren onderwijs voor kleuters van 5 jaar. Vrijstelling van inschrijving op een school. En vrijstelling van geregeld schoolbezoek.
Vrijstelling leerplicht kinderen van 5 jaar
Vanaf 5 jaar moet uw kind naar school. Is een hele schoolweek in het begin nog te vermoeiend voor uw kind? Dan mag u uw kind 5 uur per week thuishouden tot het 6 jaar wordt. Hiervoor heeft u geen toestemming nodig. U moet het wel melden bij de schooldirecteur of bij het schoolbestuur.
Heeft uw kleuter meer rust nodig? Dan kunt u voor nog 5 extra uur vrijstelling aanvragen. U mag uw kind dan maximaal 10 uur per week thuishouden tot het 6 jaar wordt. Hiervoor moet u wel toestemming vragen aan de schooldirecteur.
Deze vrijstelling is alleen bedoeld om overbelasting van uw kind te voorkomen.
Vrijstelling inschrijving op een school
Een kind dat leerplichtig is, moet ingeschreven staan op een school. In een aantal gevallen kunt u vrijstelling van deze inschrijvingsplicht aanvragen. Dat kan bij:
- Psychische en lichamelijke klachten bij het kind.
Het kan voorkomen dat uw kind door psychische of lichamelijke klachten niet in staat is om onderwijs te volgen. In dat geval kunt u vrijstelling aanvragen. U heeft daarvoor een verklaring van een arts, psycholoog of pedagoog nodig. Deze mag niet ook de behandelaar van uw kind zijn.
- Bezwaar tegen levensbeschouwelijke richting van buurtscholen.
Heeft u bezwaar tegen de levensbeschouwelijke richting van scholen in de buurt? Dan kunt u vrijstelling aanvragen ‘vanwege richtingsbedenking.’ Voor deze vrijstelling moet u een verklaring afleggen. Gemeenten hebben hiervoor een speciaal formulier.
- Onderwijs in het buitenland.
Uw kind staat ingeschreven bij een Nederlandse gemeente, maar volgt onderwijs in het buitenland. In dat geval moet u elk jaar bij uw gemeente een vrijstelling aanvragen voor inschrijving in Nederland. U moet ook aantonen dat uw kind naar een buitenlandse school gaat.
- Trekkend bestaan vanwege beroep ouders.
U leidt met uw kind een trekkend bestaan, als kermisexploitant of circusmedewerker? In dit geval krijgt uw kind onder voorwaarden een deel van het jaar een vrijstelling van de leerplicht. U vraagt de vrijstelling aan vóór 1 juli bij de leerplichtambtenaar in uw gemeente. De vrijstelling geldt steeds voor 1 schooljaar. Bij ernstige lichamelijke of psychische klachten kan een langere vrijstelling gelden.