TRI-BAND VERANTWOORD!
Waar wij het op school vaak over hebben, is hoe we het onderwijs en het leren voor kinderen leuk en zinvol kunnen maken. Over hoe ze zelf keuzes kunnen maken over wat en hoe ze willen leren. Over hoe we ervoor kunnen zorgen dat de kinderen gemotiveerd zijn om te leren. Zodat ze trots zijn op wat ze doen, leren, kunnen en weten. Want wie trots en blij is kan het beste leren, en kinderen komen uiteindelijk toch op school om te leren.
Dit schooljaar gaat het roer verder om! We gaan in alle bouwen werken vanuit leerdoelen. Dit deden we natuurlijk al wel, want als leerkracht heb je doelen nodig om met je groep naar toe te werken. Dit kan zijn dat de kinderen in groep 4 met spelling de –eer, -oor, -eur woorden correct leren spellen, of dat de kinderen in groep 7 breuken kunnen omzetten in procenten. Voorheen waren alle werkjes om deze doelen te leren opgenomen in een ‘lesjesboekje’ (in de middenbouw) of in een ‘aftekenboekje’ (in de bovenbouw) en hielden de leerkrachten in de onderbouw dit voor elk kind keurig bij in een eigen aftekensysteem. Dit zag er dan als volgt uit: Spelling kaart 1 t/m 10: de kinderen konden de kaarten die ze hadden gemaakt afkruisen. Of de leerkracht kon de lesjes met de ‘roze toren’, aftekenen: ‘aangeboden’, ‘geoefend’, en ‘beheerst’. Dat het hierbij ging om het leren van de begrippen groot, groter, grootst en klein, kleiner, kleinst, zou je toch al snel vergeten. Voor ons is een belangrijke drijfveer dat kinderen zich veel bewuster zijn van waar ze werkelijk mee bezig zijn, wat het doel van het werkje is, wat ze leren en het liefst ook nog waarom het belangrijk is om dat te leren. Want immers: als je de letters niet goed leert, kun je uiteindelijk ook niet lezen. Inmiddels zijn alle ‘werkjes’ en ‘lesjes’ dus omgezet in doelen. Dit resulteert in een lange lijst met doelen. We hebben ervoor gekozen dit te ordenen per half jaar, om het een beetje overzichtelijk te maken. Naast dat alle kinderen nu een doelenboekje hebben met de bijbehorende doelen uit hun eigen leer(half)jaar, hebben ze keuze in de manier waarop ze willen oefenen met dat doel. Als ze in groep 6 in het Engels tot 20 kunnen tellen, dan hoeven ze dat niet meer te oefenen. Ze mogen dan zelf een manier bedenken om dit te ‘bewijzen’. Bijvoorbeeld: het opschrijven of opzeggen bij de leerkracht, maar ze kunnen bijv. ook een bingo organiseren en met een groep andere kinderen tegelijk laten zien dat ze de getallen in het Engels herkennen als ze opgenoemd worden. Door kinderen zelf over de ‘bewijzen’ na te laten denken, doen we een beroep op hun creativiteit, het buiten de kaders denken, het iets laten doen wat bij hen past. En zo geven we de kinderen meer zeggenschap over hun eigen leerproces. Dit is overigens niet oneindig, want wanneer kinderen meer oefening, structuur, of een duidelijker richtlijn nodig hebben, zullen we ze dat geven. Bijvoorbeeld wanneer ze geoefend hebben met de sommen tot 1000 op de Snappet (tablet), en dit nog niet voldoende beheersen, kan het best zijn dat de leerkracht daar nog een extra opdracht voor geeft, om de sommen beter in te oefenen. Ook zal de leerkracht er zeker voor zorgen dat kinderen niet altijd hetzelfde kiezen.
De doelen zijn geordend in drie domeinen, welke passen binnen ‘Tri-band Verantwoorden’, dit is onderdeel van de Master Montessori Meesterschap die we het afgelopen schooljaar met het hele team hebben gevolgd. We verantwoorden hierbij het onderwijs op drie (tri) bandbreedtes.
De eerste band is die van de persoonsvorming, het zelfbewustzijn. We noemen dit de IK doelen. Het gaat hier bijvoorbeeld om het zelfstandig werken en het zelf-verantwoordelijk leren. De tweede band is die van socialisatie en samenleven. Het gaat over de interactie met anderen: klasgenoten, kinderen, leerkrachten, volwassenen. We noemen dit de SAMEN doelen. De laatste band gaat over weten en doen. We noemen dit de KENNISGEBIEDEN. De kennisgebieden beslaan alle schoolvakken: technisch en begrijpend lezen, taal, rekenen, geometrie, kosmisch onderwijs, schrijven, bewegen, expressie etc. De IK en SAMEN doelen zijn altijd in beweging. In de groep worden er criteria opgesteld door de kinderen en de leerkracht. Bijvoorbeeld: “wat is nu eigenlijk goed samen-werken?” Wat voor afspraken maken we daarover. De kennisgebieden zijn veel specifieker, dit gaat om het beheersen van de kerndoelen van taal en rekenen (gesloten opdrachten) en het doen van onderzoek in de vorm van een proefje, werkstuk of presentatie (open opdrachten).
Daarnaast spreken we over drie golflengtes waarop we ons onderwijs verantwoorden. De eerste is de golflengte van de onderwijsinspectie, waarbij de toetsresultaten van onze kinderen vergeleken worden met kinderen in heel Nederland. De tweede, is die van de school en de klas, waarbij kinderen ten opzichte van de eigen groep worden vergeleken. En de derde band, is de band van het kind. Waarbij het kind laat zien welk doel het beheerst, op welk moment. De mooiste of beste of juist de moeilijkste bewijzen komen in de bewijsmap, het portfolio van het kind. De doelen en portfolio’s zullen regelmatig onderwerp van gesprek zijn in de klas. Vier keer per jaar wordt hier een hele week extra aandacht aan besteed.
Dit noemen we ‘vertraagde’ weken. In deze week worden er even geen nieuwe lesjes gegeven. Er wordt dan hard gewerkt aan de portfolio’s, maar belangrijker nog, de leerkrachten hebben met alle kinderen een gesprek over de behaalde doelen en doelen waar ze de komende periode aan willen en moeten gaan werken. De doelen in het doelenboekje en de bewijzen in de portfolio’s willen we natuurlijk ook graag met de ouders delen. Daarom gaan we ook de gesprekken dit jaar een beetje anders organiseren. Voor de groepen 1 t/m 7 zijn er gesprekken eind oktober. Hierbij worden zowel de ouders als de kinderen uitgenodigd.
Dit zijn ouder-kind gesprekken waarin het portfolio en de doelenboekjes centraal staan, in de taal van Tri-band Verantwoorden is dat de voorgang op golflengte 3. In februari zijn er voor deze groepen ouder-gesprekken, hierbij zijn de kinderen niet aanwezig. Dan wordt de voortgang op golflengte een, twee en drie besproken. Aan het eind van het schooljaar zijn er ten slotte facultatieve oudergesprekken voor de kinderen van groep 1, 3, 4, 6, en 7. Voor de kinderen van groep 2, 5 en 8 is er een afsluitend ouder-kind gesprek. En in groep 8 is er in december een ouder-kind gesprek, dan wordt het schooladvies voor het Voortgezet Onderwijs gegeven. Om met kinderen een goed gesprek te kunnen voeren, maken we gebruik van de taxonomie van Bloom. Deze bestaat uit 6 stappen: onthouden, begrijpen, toepassen, analyseren, evalueren en creëren. Elke stap staat voor een denkvaardigheid die kinderen zich eigen moeten maken. Daarnaast zijn de volgende vragen ook heel zinvol (ook om als ouders met je kind te bespreken!): Met betrekking tot gehaalde doelen/ geleverde bewijzen: - Waar ben je het meest tevreden over? - Waar ben je trots op? - Wat maakt dat je trots bent? En wat nog meer… - Hoe is het je gelukt? - Wie heeft je daarbij geholpen? - Wat heeft je erbij geholpen? - Hoe heeft het ertoe bijgedragen dat je tevreden bent? - Hoe zou je dat vaker kunnen toepassen? - In welke situatie kun je dat nog meer gebruiken? Met betrekking tot leerpunten: - Wat vind je nog moeilijk? - Wat zou je nog willen leren? - Hoe zouden we je daarbij kunnen helpen? - Wat heb je ervoor nodig? - Wie heb je ervoor nodig? - Wat zou je zelf nog kunnen doen om dit te bereiken? Vooruitblik: - Waar wil je komende periode in ieder geval aandacht aan bestelden? - Wat is het belangrijkste voor jou om nu mee te beginnen? - Hoe ga je dat doen? - Heb je daarbij hulp nodig? Nieuwsgierig geworden? Iedereen is welkom om een kijkje in de school te komen op afspraak!
