Basisschool De Zonnewijzer

In de groepen 1 en 2 ontwikkelen de kinderen zich op allerlei gebieden en op vele manieren. Spel is daarbij een centraal middel om de doelen van het onderwijs te bereiken. Al spelend doen de kinderen van groep 1/2 veel ervaringen op. De activiteiten worden veelal thematisch aangeboden, waarbij we vanaf dit schooljaar gebruik maken van Focus PO dat ondersteunt in een krachtig beredeneerd aanbod afgestemd op heldere doelen en tevens een effectief leerlingvolgsysteem biedt waarbij de ontwikkeling van de leerlingen adequaat gemonitord kan worden. Er wordt gewerkt met de grote en kleine kring, waarbij de kleine kring dé gouden leermomenten biedt door differentiatie en zo effectief mogelijk aansluiting bij de onderwijsbehoeften van een klein groepje leerlingen.

De leraren van groep 1/2 worden komend jaar begeleid door Helder Onderwijsadvies bij het implementeren van de werkwijze van Focus PO.

Voorbereidend lezen/taal/woordenschat

Alhoewel de kinderen in groep 3 beginnen met lezen, zijn sommige kinderen toch al eerder aan lezen toe. Daarom besteden we in de kleutergroepen aandacht aan voorbereidend lezen. De kinderen leren de meeste letters al in groep 1 en 2. Ook leren de kinderen te luisteren naar een verhaal, het na te vertellen, rijmwoorden te gebruiken en lotto’s te maken. Deze activiteiten vinden zoveel mogelijk plaats binnen een thema waarbij het betekenisvol leren het uitgangspunt is. We maken hierbij gebruik van het aanbod van Focus PO, het bronnenboek 'Fonemisch bewustzijn (CPS) wordt gebruikt en we verdiepen ons dit jaar in de methodiek ‘Zo leer je kinderen lezen en spellen’.    

Goed lezen en spellen zijn vaardigheden die van groot belang zijn om te kunnen deelnemen aan de samenleving. Het basisonderwijs is dé plek waar goed lezen en spellen moet worden geleerd. Daarvoor heeft de leerkracht kennis van de vakdidactiek van lezen en spellen nodig. In ‘Zo leer je kinderen lezen en spellen’ heeft José Schraven deze vakdidactiek methodisch uitgewerkt. We leren door nauwkeurige instructie door de leerkracht en de juiste oefeningen de kinderen met succes lezen en spellen. De oudste kleuters worden als voorbereiding op het lees- en spellingonderwijs in groep 3 gevoelig gemaakt voor klanken en letters. Zo ontstaat een doorgaande lijn. De methodiek biedt een doorgaande lijn voor de hele basisschool, kan toegepast worden in elk type onderwijs en bij elke lees- en spellingmethode ingezet worden. In het verlengde hiervan werken we vanaf dit schooljaar in de groepen 3 t/m 8 met Staal Spelling die geënt is op de didactiek van José Schraven. Hierbij worden we dit jaar begeleid door de scholingspartner van José Schraven.  

Voorbereidend rekenen

In groep 1 en 2 besteden we aandacht aan de voorbereiding van het rekenen. Kinderen leren omgaan met hoeveelheidsbegrippen, leren tellen en cijfers en vormen te herkennen. We maken van dit schooljaar gebruik van de methode Rekenplein. Rekenplein is een methode die een ideale combinatie kent van rekenen, spel en spelen en rekenactiviteiten biedt die naadloos aansluiten op de rekenmethode De Wereld in Getallen 5, die we inzetten van groep 3 t/m 8.    

Bewegen

De groepen 1 en 2 spelen dagelijks, indien het weer het toelaat buiten. Zowel geleid als begeleid. Daarnaast hebben zij één keer in de week een gymles in de gymzaal. De vakleerkracht gebruikt 'Basislessen bewegingsonderwijs' , 'Bewegingsonderwijs in het speellokaal' en 'De groene spelen' als bronnenboek.  

Engelse taal

In de vorm van spelletjes wordt in groep 1 en 2 spelenderwijs aandacht besteed aan de Engelse taal. Kinderen leren zoals in hun eigen taal, door te luisteren en te reageren. Hiervoor gebruiken we de methode Join In.  

Voorbereidend schrijven

In groep 1 en 2 besteden we aandacht aan de voorbereidingen (o.a. de fijne motoriek) voor het schrijven. In gerichte spel- en knutselactiviteiten en werkjes stimuleren we de ontwikkelingen van de fijne motoriek en een goede pengreep.  

Verkeer

Voor verkeersonderwijs gebruiken we ook in groep 1 en 2 de methode Let's go!

De basis van ons onderwijs is het creëren van een prettige, rustige werkomgeving waarin elk kind zich zo goed mogelijk kan ontwikkelen naar zijn of haar mogelijkheden. De leerkracht leidt dit proces waar het nodig is en begeleidt het waar dat kan.   Punten die wij van belang vinden m.b.t. ons onderwijs:

·         De leraren hebben hoge verwachtingen van de leerlingen, spreken dat uit en handelen hiernaar.

·         De leraren handelen vanuit kennis van belemmerende en bevorderende factoren en benutten deze kennis in het onderwijsleerproces.

·         De leraren richten hun onderwijs in met aandacht voor de kwaliteiten en onderwijsbehoeften van een kind, een groepje of de groep als geheel.

·         De leertijd wordt effectief besteed.

·         De leraren werken opbrengstgericht.

·         De leraren zorgen voor een veilig, ordelijk en gestructureerd klimaat.

In het schoolplan (2022-2026) en het jaarplan (2023-2024) staat beschreven waaraan en op welke manier we de komende tijd gaan werken. Hieronder een beschrijving van de huidige situatie.  

Vak- en vormingsgebieden  

In de kerndoelen (geformuleerd door het ministerie van onderwijs) wordt aangegeven wat het basisaanbod per vakgebied minimaal moet opleveren. De referentieniveaus zijn voor ons maatgevend. De methodes die wij hanteren werken minimaal naar dat aanbod toe. Dat gebeurt via een bepaalde route, de ‘leerlijnen’. De leerkracht bepaalt aan de hand van deze leerlijnen hoe het programma er per vakgebied uit ziet en zorgt ervoor dat alle leerstof behandeld wordt. Dit programma is niet voor alle leerlingen hetzelfde: de leerkracht sluit vooral aan bij wat een leerling al kan en wat de volgende stap in diens ontwikkeling volgens de leerlijn is. Het uitgangspunt is dat in principe alle leerlingen zich aan het einde van de basisschool minstens de fundamentele doelen eigen hebben gemaakt. Daarnaast willen wij dat een zo hoog mogelijk percentage leerlingen de streefdoelen behaald. Een groot deel van de leerlingen zal voor een of meerdere vakgebieden de streefdoelen ook behalen. Voor sommige kinderen zijn deze doelen te hoog gegrepen. Voor hen zullen bijgestelde doelen worden geformuleerd.  

Sociaal-emotionele ontwikkeling  

De Zonnewijzer werkt met een kenmerkende ‘pedagogische huisstijl’. Dit is een dynamisch werkconcept (datgene dat we samen afspreken, uitvoeren, evalueren en cyclisch bijsturen) met een duidelijk herkenbare doorgaande lijn. Het is zo adequaat mogelijk afgestemd op de actuele praktijk en de kenmerken van de leerlingpopulatie en leefwereld van de leerlingen, waarbij er uitgegaan wordt van een preventieve aanpak (preventief waar het kan, curatief als het moet). In deze ‘pedagogische huisstijl’ komen (onderdelen en werkwijzen van) de methodiek Fides en de preventieve aanpak SWPBS (School wide positive behaviour system) samen.  

Omgaan met leerlingen op school is een aaneenschakeling van ‘pedagogische ogenblikken’. Momenten waarin de leraar in een ‘split second’ een beslissing moet nemen. In de interactie tussen leerkrachten en leerlingen komt het daarop aan, op iets wezenlijks, iets bijzonders, iets dat zich bijna niet laat omschrijven. Een fenomeen waarin zichtbaar en voelbaar is dat de leerkracht op het goede moment de goede dingen doet en zegt, óók in de ogen van de kinderen. Dat fenomeen wordt ‘Pedagogische Tact’ genoemd, waarbij het niet gaat om de competenties van de leraar, maar vooral om wie hij is. Het aanleren van sociale vaardigheden en werken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen is iets wat je niet precies in een methode kunt vangen én ook niet een vaste plek kunt geven in het lesrooster. Sociale vaardigheden en de sociaal emotionele ontwikkeling is iets wat op alle dagen én ieder moment een rol speelt. Fides is dan ook niet een methode maar een werkwijze die op elk moment van de dag ingezet kan worden. We spreken met z’n allen dezelfde (Fides-)taal: leerlingen, leerkrachten én ouders. De leraren besteden aandacht aan relatie, autonomie en competentie als onderdeel van het dagelijkse handelen. Op onze school maken we gebruik van symbolen als ondersteuning bij (persoonlijke) situaties en verhalen en spreken we gedragsverwachtingen uit.  

Eénmaal per jaar nemen we de leerling- en leraarvragenlijst sociaal-emotioneel van Cito Leerling in Beeld af om de ontwikkeling van de leerling in beeld te brengen. Resultaten hiervan worden meegenomen in een kind-/oudergesprek omtrent het welbevinden.   Instructie   Instructie is het hart van effectief onderwijs. Leerlingen hebben recht op een goed georganiseerde les van een leerkracht die voor de klas staat en uitlegt, voordoet en hardop denkt. De meeste leerlingen hebben namelijk de leerkracht nodig om tot leren te komen. De leerkracht maakt het verschil. (Hollingsworth, J. & Ybarra, S., 2015).  

Directe instructie helpt leerlingen de basisvaardigheden (taal, rekenen en lezen) systematisch en succesvol eigen te maken en draagt bij aan het verkrijgen van inzicht en begrip. Het opdoen van succeservaringen leidt tot meer zelfstandigheid. Deze effecten zijn jaren later nog terug te zien in de ontwikkeling van de leerlingen.  

Onze ambitie is kwalitatief hoogwaardige lessen te geven met een concreet lesdoel, kraakheldere instructie en actieve leerlingen. We controleren voortdurend of de leerlingen de instructie begrijpen en nemen op basis hiervan beslissingen voor het vervolg van de les(sen). Het team volgt komend schooljaar scholing van EDI-coaches. Vanuit deze professionaliseringsbijeenkomsten wordt de vertaalslag gemaakt naar de klassenpraktijk. De EDI-coaches zullen samen met de directeur lesbezoeken afleggen en evaluatie-/reflectiegesprekken voeren met de leerkrachten. Leraren bereiden lessen samen voor, voeren deze uit en gaan bij elkaar in de klas kijken. Al deze opbrengsten worden cyclisch besproken tijdens teamvergaderingen en studiedagen.  

Dit alles heeft tot doel schoolbreed kwalitatief hoogwaardige lessen te geven met een concreet lesdoel, kraakheldere instructie en actieve leerlingen. We controleren voortdurend of de leerlingen de instructie begrijpen en nemen op basis hiervan beslissingen voor het vervolg van de les(sen).  

We maken gebruik van methodes die hier uitstekend op aansluiten en die passen bij onze uitgangspunten.  Daarnaast maken we gebruik van moderne hulpmiddelen ter ondersteuning van ons onderwijs, zoals: Chromebooks, iPads en digitale schoolborden.