Ons uitgangspunt is dat ieder kind kan leren, mits het voldoende succes ervaart en daardoor gemotiveerd blijft om door te zetten en te blijven leren. Immers, succes motiveert! Niet voor niets is ons schoolmotto “De school waar ieder kind telt”. Het pedagogisch klimaat in onze school is een gezamenlijke verantwoordelijkheid waarbinnen leerlingen en leerkrachten zich prettig (veilig) voelen, succes ervaren, aangemoedigd worden om door te zetten, leren centraal staat en groeitaal gesproken wordt. Wij gaan niet uit van een plafond, maar van een volgende stap. “Ik kan het nog niet, maar ik ga het wel leren”.
Leren van een expert
Kinderen leren “schoolse kennis” niet uit zichzelf maar van expliciete instructie door een expert (de leerkracht). Deze expert zorgt voor een proces van uitleggen, voordoen, nadoen, oefenen, toepassen en herhalen. De leerkracht (de expert) weet welke voorkennis reeds aanwezig is (door met regelmaat dit te checken) bij kinderen en welke nieuwe kennis zij nodig hebben (cruciale leerdoelen), mede vanuit de wetenschap dat kennis vooraf gaat aan vaardigheden. Alle kinderen leren op dezelfde manier, maar verschillen van elkaar in voorkennis en intellectuele bagage. Het is aan de school om deze ongelijkheid te vereffenen door effectieve instructies in te zetten en hierbij de benodigde differentiatie toe te passen in de wijze van aanbieden, de instructietijd en de inzet van materialen en hulpmiddelen. De nieuwe kennis wordt in passende stapjes aangeleerd, zodanig dat cognitieve overbelasting wordt voorkomen en ieder kind succes ervaart. De leerkracht controleert voortdurend het begrip van alle kinderen door het stellen van de juiste vragen. Zo organiseren wij het leren
Leerkracht wordt expert
Alleen een goede leerkracht kan goede effectieve instructies geven. Dit vraagt o.a. om veel vakinhoudelijke kennis. Door leerkrachten zich te laten richten op één specifiek vakgebied (expert te worden op rekenen, taal/lezen of taalverzorging/spelling) krijgt het meesterschap op dat vakgebied maximaal kans. De kinderen in leerjaar 5 t/m 8 zijn niet gebonden aan een groep met een leerkracht, maar krijgen instructie van verschillende experts. Tussen de instructiemomenten door wordt zelfstandig verder geoefend, waarbij kinderen kunnen kiezen op welke plaats ze dat doen (werklokaal of stiltelokaal), met wie ze dat willen doen (met een maatje of alleen) en hoe ze dat willen doen (in het schrift of digitaal op een chromebook). Kinderen hebben dus niet de keuze wat ze willen leren, maar op bepaalde momenten wel hoe ze willen leren. Het leren wordt gestructureerd en gepland aan de hand van een weekrooster. Zo weet ieder kind wanneer, wat, waar, bij welke expertleerkracht hij of zij gaat leren. In praktijk betekent dit dat wanneer er een rekeninstructie gegeven wordt voor bijv. leerjaar 6, uitsluitend de kinderen voor wie deze instructie bedoeld is in het instructielokaal aanwezig zijn. Geen afleiding dus doordat er ook kinderen van een ander leerjaar in de klas zitten (zoals bij een combinatieklas). Er kan (doel)gerichte, intensieve en interactieve instructie en oefening plaatsvinden en de leerkracht heeft optimaal zicht op waar de kinderen qua kennis, begrip en beheersing staan. Voor deze instructies wordt het Expliciete Directe Instructie (EDI) model gehanteerd, waarbij steeds controle van begrip bij iedere leerling plaatsvindt. Wanneer de kinderen over voldoende kennis beschikken, worden ook meer “open” toepassingsopdrachten ingezet, zoals stelopdrachten, presentaties, projecten en debatteren.
Leerjaar 3 en 4
De instructies in leerjaar 3 en 4 volgen het model van expliciete directe instructie (EDI). Nieuwe letters (groep 3) en de basis rekenbewerkingen (groep 3 en 4) worden stapsgewijs aangeleerd totdat ze volledig en vlot beheerst worden. Het onderwijs is sterk afgekaderd en sturend, zoals passend bij deze fase van leren. In de leerjaren 3 en 4 is het van belang een stevige kennisbasis te leggen zodat kinderen in de latere leerjaren met deze basiskennis (vloeiend lezen en basisvaardigheden rekenen) meer complexe leerstof aankunnen. Dit vraagt om leerkrachten die expert zijn op het gebied van aanvankelijk en voortgezet lezen en rekenen. Instructie en zelfstandig oefenen vinden nog voornamelijk binnen de muren van de (vertrouwde) klas plaats, maar kinderen hebben ook de mogelijkheid om te kiezen voor het werklokaal of het stiltelokaal. Op deze manier wordt de overgang naar het leren in de bovenbouw voorbereid.
Peuters en kleuters
Het onderwijs voor de jongste leerlingen van de school wordt georganiseerd in een groep met jongste en oudste kleuters (groep 1/2). Spelen staat hier in het teken van leren. De leerkracht richt de activiteiten in op hoe jonge kinderen controle over hun eigen gedrag en intenties ontwikkelen, hoe zij leren lezen en schrijven en hoe zij het vermogen ontwikkelen om rekenkundig/wiskundig te denken. Vanuit betekenisvolle thema’s wordt gewerkt aan de kennis van de wereld om het kind heen, maar ook aan voorbereidende reken- en taal/leesvaardigheden en vooral de woordenschat. Expliciete instructie wordt afgewisseld met speelse oefening. Het leren wordt versterkt met concrete ervaringen, bijvoorbeeld door ergens op bezoek te gaan (bezoek aan een bedrijf of winkel, een ritje met het openbaar vervoer) en volop beschikbaar concreet materiaal. Maar ook de toegang tot internet via het digitale schoolbord biedt mogelijkheden de wereld van buiten naar binnen te halen. Kinderen komen vanuit verschillende achtergronden en met grote verschillen qua algemene kennis en woordenschat bij ons op school. Het is onze taak deze verschillen zo veel mogelijk te verkleinen. Hierbij speelt de samenwerking met de peutergroep (voor 2- en 3-jarigen) in onze school ook een rol. Hoe eerder wij kunnen werken aan deze algemene kennis, hoe beter wij de verschillen kunnen verkleinen in het belang van toekomstig schoolsucces.
Effectief didactisch handelen
Voor alle groepen geldt dat ons didactisch handelen is gericht op het effect op leren: “doen wat werkt”. Wij baseren ons daarbij op technieken uit “Teach like a champion” en de tien instructieprincipes van Barak Rosenshine. De inzet van ICT is bedoeld voor het zelfstandig inoefenen van kennis, met als voordeel dat directe feedback zichtbaar is (het is goed of fout) en de leerkracht de vorderingen van de leerlingen kan volgen. Google Classroom is het digitale platform waarop (huiswerk)opdrachten worden gecommuniceerd, hulpmiddelen beschikbaar zijn (uitleg of instructiefilmpje) en digitaal contact met de leerkracht mogelijk is. ICT faciliteert tevens het in de cloud samenwerken door kinderen aan bijvoorbeeld werkstukken of presentaties. De kinderen leren daarbij wat betrouwbare bronnen zijn op het internet en hoe om te gaan met zaken als privacy en social media. Alle instructies en (leer)activiteiten zijn erop gericht alle kinderen een gegarandeerd curriculum aan te leren als het gaat om leesvaardigheid, taalvaardigheid, rekenvaardigheid en wereldorientatie. Tijdens teamoverlegmomenten wordt regelmatig met elkaar besproken “wat werkt”. Hierover worden werkafspraken gemaakt, zodat iedereen weet en toepast wat effectief is. Deze afspraken worden vastgelegd in kwaliteitskaarten. Zo zijn er op dit moment afspraken over het gebruik van beurtstokjes i.p.v. vingers opsteken bij het controleren van begrip, de inzet van wisbordjes, het gebruik van een aantekeningenschrift, ingeplande herhaling van leerstof, controle van begrip vragen stellen, modelen en het inzetten van hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld een tafelkaart, stappenplan voor werkwoordspelling, spellingspiekschrift, etc. Nieuwe inzichten en kennis worden gedeeld, het lezen van vakliteratuur en een kritische, onderzoekende houding worden hierbij gestimuleerd. Ook leerkrachten, intern begeleider en schoolleider blijven leren!
