Ouders als partner (Ouders als ouder!)
Ouderparticipatie, ouderbetrokkenheid en ouderverantwoordelijkheid
Bovenstaande termen worden vaak (met name de eerste twee) door elkaar gebruikt. Het is zinvol onderscheid tussen de verschillende termen te maken om een beter begrip te krijgen van hetgeen waar we het over hebben. Met name de begrippen ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid worden nogal eens door elkaar gebruikt worden. Dit is soms verwarrend. Ouderparticipatie: ouders doen mee met activiteiten en verrichten hand- en spandiensten (Peter de Vries, 2007).
Ouderbetrokkenheid: uit het gedrag van ouders blijkt dat zij zich gedeeld verantwoordelijk voelen voor de schoolontwikkeling van hun kinderen. Ouders zijn emotioneel betrokken bij hun kind, de school en de leraar. Ze tonen belangstelling, scheppen voorwaarden voor het maken van huiswerk en begeleiden hun kind daarbij zo nodig. Zij bezoeken ouderavonden en tonen respect voor de leraar. Ouderbetrokkenheid gebeurt voornamelijk thuis, terwijl ouderparticipatie vooral op school plaatsvindt. Ook de begrippen ouderbetrokkenheid en ouderverantwoordelijkheid worden nogal eens door elkaar gehaald. Ouderbetrokkenheid neemt af naarmate het kind ouder wordt. Ouderverantwoordelijkheid blijft echter bestaan, ongeacht leeftijd van ouders en kinderen.
Waarom ouderbetrokkenheid? Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat ouderbetrokkenheid loont! (Marzano, 2003) De leerling wordt er beter van. Ouderbetrokkenheid heeft een positief effect op het functioneren van leerlingen binnen de school, hun cognitief functioneren, hun schoolprestaties en werkhouding. Dit geldt voor leerlingen van alle leeftijden, uit gezinnen met alle economische en etnische achtergronden en opleidingsniveaus. Ouderbetrokkenheid heeft een positief effect op het sociaal functioneren van leerlingen. Niet de participatie op school, maar de betrokkenheid thuis levert een grote bijdrage aan de ontwikkeling en het leersucces van kinderen. Kern van effectieve ouderbetrokkenheid is een kwalitatief goed communicatie met elke individuele ouder.
Ouderbetrokkenheid heeft een positief effect op het schoolklimaat en de gerichtheid van de school op de omgeving. Ouderbetrokkenheid zorgt voor openheid. Hoe duidelijker de verantwoordelijkheden van zowel ouders als school zijn, hoe beter de communicatie verloopt. Door open te staan voor ouders worden zowel; doelen van de school als van de ouders verwezenlijkt. Scholen en schoolteams zijn vaak angstig voor een te grote invloed van ouders. Zij verschuilen zich achter hun professionaliteit. De focus komt dan te eenzijdig te liggen op de doelen die de school wil bereiken. Verwachtingen van leerkrachten beïnvloeden de prestaties van leerlingen. Het blijkt moeilijk om deze verwachtingen bij te stellen.
Ouders: partners of klanten? (Peter de Vries, 2007)
Er is vaak sprake van een spanningsveld. Zijn ouders nu vooral klanten of toch vooral partner van de school? Hiervoor dienen we eerst de begrippen klant en partner te verhelderen. Klant: Het begrip klant veronderstelt, tenminste in de beleving van leerkrachten, dat ouders alles kunnen eisen. De klant is immers koning. Echter, in etymologische zin betekent klant 'sterk geïnteresseerd'. Dit is dus eigenlijk de ideale situatie, een ouder die werkelijk, oprecht en sterk geïnteresseerd is in de school. In het verlengde hiervan spreken we van klantvriendelijkheid. Hierbij gaat het om de aspecten; trouw aan de klant, meeleven met de klant en beschikbaarheid voor de klant. Voor een school betekent dit, dat ze haar afspraken nakomt, oprecht en professioneel meeleeft met de klant en zorgt dat je als school beschikbaar bent. Maar ouders alleen als klant zien doet hen geen recht. Ze zijn ook partners die hun kind aan de school toevertrouwen en bereid zijn met de school mee te denken.
Partner:
De term 'partners' veronderstelt gelijkwaardigheid tussen ouders en school. De term schept hierdoor verwachtingen bij ouders, terwijl het toch de school is die in veel gevallen beslissingsbevoegdheid heeft. De vraag die dan overblijft is dan of het al dan niet gewenst is dat ouders gelijkwaardige beslispartners zouden moeten zijn als het gaat om hun kind. Focus op en gebruik van één van deze twee termen doet geen recht aan de rol, die ouders vervullen. De emotionele betrokkenheid van ouders bij hun kind is zo uniek, dat deze relatie niet is weer te geven in termen als 'klanten' of 'partners'! De relatie tussen school en ouders heeft echter wel klant- en partnerschapkenmerken. Maar ouders gewoon als ouders beschouwen en tegemoet treden met begrip voor hun specifieke en soms irrationele emoties, zorgt voor wederzijds respect.
