Op De Opstekker vinden we het belangrijk dat onze leerlingen zich veilig voelen en op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Naast duidelijke schoolregels besteden we in alle groepen aandacht aan omgaan met elkaar. We gebruiken hierbij de uitgangspunten en methodieken van de levensbeschouwelijke methode Trefwoord en de wereldoriëntatie methode Blink. In 2022 zijn we overgestapt naar de pedagogische leerlijn van The leader in me.
'The Leader in Me' is een pedagogische leerlijn die kinderen op een speelse manier 7 gewoonten aanleert gericht op persoonlijke groei en relaties met anderen. Het zijn de 7 gewoonten die we kennen van Stephen Covey, auteur van het bekroonde leiderschapsboek 'The 7 habits of highly effective people’.
The Leader in Me maakt van de basisschool een speelse omgeving om maximaal te oefenen in deze gewoonten.
Gewoonte 1: Wees proactief - Je maakt je eigen keuzes. Hoewel we niet kunnen bepalen wat er allemaal op ons afkomt, kunnen we wel kiezen hoe we daarmee omgaan. ‘Wees proactief’ gaat over de vraag: neemt een kind die keuzevrijheid ook serieus? Als iets fout dreigt te gaan, hoe kun je daar dan zelf iets aan doen in plaats van iemand anders de schuld te geven? School leert kinderen initiatief te nemen en keuzes te maken. Door ze hun eigen verantwoordelijkheid en leiderschapstaken te geven, krijgen ze steeds meer regie over hun eigen leven.
Gewoonte 2: Begin met het einddoel voor ogen - Maak een plan. Het is belangrijk dat leerlingen leren om niet zomaar ergens aan te beginnen, maar doelen leren stellen en het stappenplan kunnen bedenken hoe ze dat kunnen bereiken. Leerlingen leren zo gestructureerd en volgens een plan te werken en wij helpen ze steeds een stukje zelfstandiger te worden.
Gewoonte 3: Belangrijke zaken eerst - Eerst werken, dan spelen. Dit geldt ook na schooltijd. De leerlingen leren de gewoonte dat belangrijke zaken gepland moeten worden. Het werken met een duidelijke dag- en weekplanning geeft rust (het brein houdt van regelmaat) en zorgt ervoor dat de belangrijke dingen ook daadwerkelijk gebeuren. Het gaat dan niet alleen om huiswerk, maar ook om sporten, het verzorgen van huisdieren etc.
Gewoonte 4: Denk win-win - Zoeken naar voordeel voor iedereen. Dat klinkt volwassen, win-win. Toch kunnen ook kinderen hier heel goed mee om gaan. Als je ruzie hebt, of een verschil van mening, moet de oplossing voor beide partijen goed zijn, anders gaat het niet werken. Deze gewoonte gaat over denken vanuit overvloed, samen succesvol zijn: welke oplossing werkt voor iedereen? Denk hierbij aan het voorkomen of oplossen van pestgedrag.
Gewoonte 5: Eerst begrijpen, dan begrepen worden - Luister voordat je praat . Praten met, of praten tegen de leerling, dat is het verschil. Als volwassenen zijn we nogal eens geneigd om bij leerling-problemen de oplossing direct te willen aandragen. We zijn immers volwassen en ervaren, hebben zaken zelf meegemaakt of gezien. Het effect is echter dat leerlingen reactief gedrag vertonen en geen eigenaar zijn van de oplossing, met als resultaat… geen (blijvend) resultaat. Ook vanuit de leerling gezien: bij het samenwerken (denk aan groepswerk, sector/profiel-werkstukken, presentaties) zien we dat leerlingen vooral vanuit hun eigen beelden de samenwerking aangaan, met alle gevolgen van dien (samenwerking lukt niet, ruzie, onvoldoendes). De vaardigheid van het empathisch luisteren vergt veel training, maar is voor leerlingen (en volwassenen) ontzettend belangrijk voor goede relaties met anderen.
Gewoonte 6: Synergie - Samen is beter. Synergie draait om samenwerken. De goede dingen van een ander zien en gebruiken. Het gaat hier niet alleen over de samenwerking in schoolverband, maar bijvoorbeeld ook om sporten in een team. Het lijkt op win-win, maar win-win gaat over jouw manier van denken: welke oplossing is goed voor iedereen? Synergie gaat over hoe je samen tot de beste oplossing komt. Als je het standpunt van de ander echt probeert te begrijpen, en eigen standpunten los kunt laten, dan ontstaat er ruimte voor nieuwe – en betere! – oplossingen.
Gewoonte 7: Houd de zaag scherp - Evenwicht voelt het best. Zorgen voor jezelf. Het klinkt zo logisch, maar zien we het de leerlingen ook altijd doen? Hobby’s, spelen, sporten, even helemaal niets doen…. je hebt het nodig om bij te tanken. Bij kind zijn hoort ook experimenteren en je af en toe te buiten gaan aan ongezonde dingen. Weten leerlingen eigenlijk hoe ze goed voor hun lichaam moeten zorgen? Hoe verslavend sommige zaken kunnen zijn? Wat de gevolgen kunnen zijn? Dagen leerlingen zichzelf voldoende uit om creatief te zijn? Hoe faciliteren wij leerlingen om hun weg te vinden in relaties met en gevoelens voor anderen? Leren we leerlingen om inspiratie te zoeken, te vinden en wellicht zelfs uit te dragen?
De volgorde van de gewoonten is niet toevallig en dat wordt gevisualiseerd als een boom. Bij het wortelgestel staan de eerste drie gewoonten die de basis vormen voor het zelfstandig werken op school. Deze gewoonten gaan over JEZELF. Het zijn gewoonten die initiatiefvol en stevig maken, grip geven op sociale situaties en laten zien dat je een eigen verantwoordelijkheid en aandeel hebt. De stam staat symbool voor jou en je relaties met anderen. Gewoonten 4, 5 en 6 gaan hierover. Gewoonte 7 gaat over goed voor JEZELF ZORGEN: het vinden van de innerlijke balans.
Het werkt van binnen naar buiten. Eerst werken aan jezelf, jouw keuzes, jouw verantwoordelijkheden en jouw doelgerichtheid en dan pas kijken naar de ander en jouw relaties met anderen. Geen lesboek maar voorbeeldgedrag.
