De school werkt met de methode van "De Vreedzame School".
De Vreedzame School is een programma voor basisscholen waarbij gewerkt wordt aan sociale competentie en democratisch burgerschap. Een belangrijk uitgangspunt is dat de school en de klas worden gezien als leefgemeenschap, waarin kinderen, ouders en leerkrachten zich gehoord en gezien voelen. Waarbij iedereen een stem krijgt en waarbij er geleerd wordt om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Iedereen voelt zich op deze manier verantwoordelijk voor elkaar en voor de school. Waarbij we open staan voor de verschillen tussen mensen.
De Vreedzame School is meer dan een lesmethode. Het is een filosofie, een aanpak/houding waarin de kracht van kinderen (ouders en leerkrachten) centraal staat. Het lesprogramma is opgebouwd uit 6 blokken waarin de kinderen sociale competenties leren.
- We horen bij elkaar
- We lossen conflicten zelf op
- We hebben oor voor elkaar
- We hebben hart voor elkaar
- We dragen allemaal een steentje bij
- We zijn allemaal anders
Belangrijke elementen van de vreedzame school
De school heeft een grondwet met schoolregels, waar eenieder zich aan moet houden. De grondwet is een rode draad binnen onze school en zichtbaar bij binnenkomst op beide locaties. Op basis van de grondwet maakt iedere groep aan het begin van het schooljaar eigen groepsafspraken. School overstijgend is er een leerlingenraad waarin van iedere groep, vanaf groep 5, een leerling vertegenwoordigd is. Deze wordt jaarlijks democratisch gekozen.
Iedere ochtend hebben we vanaf 08.20 uur de inloop waarbij het voor ouders/verzorgers mogelijk is met de kinderen de school binnen te komen. Ambulant personeel staat bij de toegangsdeuren en in de hal. De leerkrachten staan bij de deur van het lokaal en geven alle kinderen een hand bij binnenkomst.
Binnen de school praten we over opstekers (complimenten) en afbrekers (iets onaardigs wat iemand zegt). Vanaf jonge leeftijd leren we de kinderen dit aan. Naarmate de kinderen ouder worden maken we ze medeverantwoordelijk voor het klimaat binnen onze school en kunnen ze solliciteren naar de functie van leerling-mediator. Jaarlijks leiden we zo'n 25 leerling-mediatoren op doormiddel van een tweedaagse training.
Binnen school werken we met het Sociale Veiligheid Beleidsplan IKC Esrein. Hierin zijn o.a. de afspraken met betrekking tot pesten opgenomen.
Pesten
Pesten vindt overal plaats. Helaas behoort pesten tot gedrag dat door alle tijden en overal op de wereld is terug te vinden. Wij spreken van pesten als er sprake is van:
- een negatieve intentie, bedoeld om een andere leerling leed te berokkenen;
- herhaaldelijke en langdurige blootstelling aan negatief gedrag/agressie van één of meer leerlingen;
- verschil in macht tussen pester en gepeste.
We maken onderscheid tussen pesten en plagen. Bij plagen is het negatieve gedrag niet structureel tegen dezelfde leerling gericht en is de machtsongelijkheid veelal niet zo duidelijk aanwezig als bij pesten. De insteek bij plagen is bovendien eerder elkaar aan het lachen maken, dan dat er sprake is van een expliciet negatieve intentie en buitensluiten. We leren leerlingen ook het onderscheid tussen pesten en een conflict. Een conflict is een verschil van mening of van belang (A wil dit en B wil dat). Soms ontaardt een conflict in een ruzie, als er sprake is van (fysiek of psychisch) geweld. Plagen kan vaak leiden tot een conflict: A wil dat B ophoudt en B vindt het leuk om er nog even mee door te gaan. Pesten is van een andere orde. De machtsongelijkheid en de structurele gerichtheid op één persoon maakt het onvergelijkbaar met plagen. Pesten is weloverwogen en proactief, gebeurt niet per ongeluk of spontaan, en ook niet als gevolg van uitlokking.
De preventieve aanpak om pesten te voorkomen
Pesten wordt gevoed in een cultuur die gekenmerkt wordt door competitie en individualisme. De Vreedzame School biedt een tegenwicht. Het programma helpt de klas en school een positieve en sociale gemeenschap te zijn, waarin een expliciete sociale en morele norm zorgt dat we oog hebben voor elkaar, dat we rekening houden met elkaar, dat we allemaal verantwoordelijkheid dragen voor de gemeenschap. In het programma wordt ingegaan op de spanning tussen het recht hebben om jezelf te zijn, maar ook de plicht om ervoor te zorgen dat ieder ander dat recht ook heeft. In de lessen wordt expliciet ingegaan op pesten, plagen en wat dan te doen. Zorg voor elkaar staat centraal. Met het programma De Vreedzame School ontstaat een klimaat waarin sprake is van verbinding, eerder dan concurrentie of competitie, een ‘inclusief’ groepsklimaat, waarin niemand wordt buitengesloten. Op die manier voorkomen we in veel gevallen ongewenst gedrag als pesten. Als er toch gepest wordt grijpen we snel in. We zijn attent op plaagsituaties in en rond de school. Plagen speelt zich soms af op de grens van het aanvaardbare, en kan makkelijk overgaan in ruzie, of zelfs pesten. We besteden er in de lessen van blok 1 aandacht aan. Als plagen serieus wordt, ondersteunen we de geplaagde leerling om het plagen te laten stoppen en spreken de plager aan op zijn of haar gedrag. Soms schakelen we een buddy in: een medeleerling die de geplaagde leerling helpt er een einde aan te maken. Ook kunnen we de mediatoren vragen te helpen.
De curatieve aanpak van pesten
Hoeveel het programma De Vreedzame School ook doet aan preventie van pesten, er zal af en toe een pestsituatie voorkomen. In dat geval is het uiteraard zaak om eerst na te gaan of aan de preventieve kant nog wel voldoende kwalitatief wordt uitgevoerd. Hoe is de veiligheid in de groep? Is iedereen gericht op het elkaar helpen en ondersteunen? Zijn er subgroepen? Worden de leiders juist gevraagd zich verantwoordelijk te maken voor positieve taken en verantwoordelijkheden? Enz.
Met de groep wordt in de lessen besproken hoe leerlingen elkaar kunnen helpen. Met name populaire leerlingen kunnen belangrijk zijn als ‘verdedigers’. Als er meer nodig is hanteren wij een aanpak van pesten die goed past bij de uitgangspunten van De Vreedzame School: de Oplossingsgerichte Pestaanpak (OPA). Deze aanpak is ontleend van de No-blame aanpak. Deze steungroepaanpak wordt bij de meeste anti-pest programma’s ingezet.
Digitaal pesten
Digitaal pesten, online pesten of cyberpesten is een andere vorm van pesten, maar de basis van de aanpak is dezelfde als bij ‘klassiek’ pesten. Wat je in het ‘echte leven’ niet mag, mag je online ook niet! Dat online communiceren anders verloopt dan offline communiceren en risico’s met zich mee brengt, daarvan zijn kinderen zich, zeker op de basisschool, nog niet altijd bewust. Daarom vinden wij het belangrijk om kinderen te leren hoe om te gaan met sociale media. Het programma bevat lessen die helpen om duidelijke afspraken te maken over digitaal pesten en op een ‘sociale’ manier online te communiceren. De lessen helpen bij het kiezen van afspraken: ‘Zo doen we dat hier op school met sociale media!’ In essentie is de aanpak bij online-pesten hetzelfde als bij niet online-pesten. In de lessen van De Vreedzame School besteden we vanaf groep 5 geregeld aandacht aan online communiceren.