De school werkt met de methode "Vreedzaam"
Vreedzaam is een programma voor basisscholen, waarbij gewerkt wordt aan sociale competentie en democratisch burgerschap. Een belangrijk uitgangspunt is dat de school en de klas worden gezien als leefgemeenschap, waarin kinderen, ouders en leerkrachten zich gehoord en gezien voelen. Iedereen krijgt een stem krijgt. Er wordt geleerd om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Het doel is dat iedereen zich op deze manier verantwoordelijk voelt voor elkaar en voor de school. Daarbij staan we open voor de verschillen tussen mensen. Vreedzaam is een filosofie, aanpak en houding waarin de kracht van kinderen, ouders en leerkrachten centraal staat. Het lesprogramma is per leerjaar opgebouwd uit 6 blokken, waarin de kinderen sociale competenties leren: we horen bij elkaar, we lossen conflicten zelf op, we hebben oor voor elkaar, we hebben hart voor elkaar, we dragen allemaal een steentje bij en we zijn allemaal anders.
Belangrijke elementen van Vreedzaam
De school heeft een grondwet met schoolregels. De grondwet is een rode draad binnen onze school en zichtbaar bij binnenkomst. Op basis van de grondwet maakt iedere groep aan het begin van het schooljaar eigen groepsafspraken. Er is een leerlingenraad waarin van iedere groep, vanaf groep 5, een leerling vertegenwoordigd is. De leden worden jaarlijks democratisch gekozen.
Iedere ochtend hebben we vanaf 08.20 uur de inloop. Ouders kunnen dan met de kinderen de school binnenkomen. Ambulant personeel staat bij de toegangsdeuren en in de hal. De leerkrachten staan bij de deur van het lokaal en geven alle kinderen een hand bij binnenkomst.
We praten over opstekers (complimenten) en afbrekers (als iemand iets onaardigs zegt). Zodra de kinderen op school komen leren we ze dit aan. Naarmate ze ouder worden maken we ze medeverantwoordelijk voor het klimaat binnen ons IKC. Vanaf groep 6 kunnen kinderen solliciteren naar de functie van leerling-mediator. Jaarlijks volgen zo'n 25 leerlingen de tweedaagse training hiervoor.
Binnen school werken we met het Sociale Veiligheid Beleidsplan IKC Esrein. Hierin zijn o.a. de afspraken met betrekking tot pesten opgenomen.
Pesten
Wij spreken van pesten als er sprake is van:
- een negatieve intentie, bedoeld om een andere leerling leed te berokkenen;
- herhaaldelijke en langdurige blootstelling aan negatief gedrag/agressie van één of meer leerlingen;
- verschil in macht tussen de pester en de gepeste.
We maken onderscheid tussen pesten en plagen. Bij plagen is het negatieve gedrag niet structureel tegen dezelfde leerling gericht en is de machtsongelijkheid vaak niet zo duidelijk aanwezig als bij pesten. De insteek bij plagen is bovendien eerder elkaar aan het lachen maken, dan dat er sprake is van een negatieve intentie en buitensluiten. Plagen speelt zich soms af op de grens van het aanvaardbare en kan gemakkelijk overgaan in ruzie, of zelfs pesten. Als plagen serieus wordt, ondersteunen we de geplaagde leerling om het plagen te laten stoppen en spreken de plager aan op zijn of haar gedrag. Een buddy of een mediator kan hierbij helpen.
We leren leerlingen ook het onderscheid tussen pesten en een conflict. Een conflict is een verschil van mening of van belang (A wil dit en B wil dat). Soms ontaardt een conflict in een ruzie, als er sprake is van (fysiek of psychisch) geweld. Plagen kan leiden tot een conflict: A wil dat B ophoudt en B vindt het leuk om nog even door te gaan.
Preventieve pestaanpak
Pesten is weloverwogen en proactief, gebeurt niet per ongeluk of spontaan en ook niet als gevolg van uitlokking. Het wordt gevoed in een cultuur die gekenmerkt wordt door competitie en individualisme. Vreedzaam biedt een tegenwicht. In het programma wordt ingegaan op de spanning tussen het recht hebben om jezelf te zijn, maar ook de plicht om ervoor te zorgen dat ieder ander dat recht ook heeft.
Zorg voor elkaar staat centraal in het programma van Vreedzaam. Doel is een ‘inclusief’ groepsklimaat, waarin niemand wordt buitengesloten. Op die manier voorkomen we in veel gevallen ongewenst gedrag zoals pesten.
Hoeveel het programma Vreedzaam ook doet aan het voorkomen van pesten, er zal af en toe een pestsituatie voorkomen. In dat geval kijken we of aan de preventieve kant voldoende wordt uitgevoerd. Hoe is de veiligheid in de groep? Is iedereen gericht op het elkaar helpen en ondersteunen? Zijn er subgroepen? Worden de leiders juist gevraagd zich verantwoordelijk te maken voor positieve taken en verantwoordelijkheden? Enzovoorts.
Met de groep wordt besproken hoe leerlingen elkaar kunnen helpen. Met name populaire leerlingen kunnen belangrijk zijn als ‘verdedigers’. Als er meer nodig is hanteren wij een aanpak die goed past bij de uitgangspunten van Vreedzaam: de Oplossingsgerichte Pestaanpak (OPA). Informatie hierover is opgenomen in het Sociale Veiligheid Beleidsplan IKC Esrein.
Digitaal pesten
Digitaal pesten is een andere vorm van pesten, maar de basis van de aanpak is dezelfde als bij ‘klassiek’ pesten. Wat je in het ‘echte leven’ niet mag, mag je online ook niet! Dat online communiceren anders verloopt dan offline communiceren en risico’s met zich mee brengt, daarvan zijn kinderen zich, zeker op de basisschool, nog niet altijd bewust. Daarom vinden wij het belangrijk om kinderen te leren hoe om te gaan met sociale media. Het programma bevat lessen die helpen om duidelijke afspraken te maken over digitaal pesten en op een ‘sociale’ manier online te communiceren. De lessen helpen bij het kiezen van afspraken: ‘Zo doen we dat hier op school met sociale media!’ In de lessen van Vreedzaam besteden we vanaf groep 5 geregeld aandacht aan online communiceren.