De missie die in het strategisch beleidsplan van Scoba staat heeft uiteraard vele raakvlakken met de missie en visie van onze school. In onze visie geven we aan hoe we ons onderwijs willen vormgeven. De beschreven uitgangspunten beschouwen we als kwaliteitscriteria waar we ons onderwijs in de komende periode op willen toetsen. De kwaliteit van het onderwijs staat voorop, zodat kinderen zich op onze school optimaal kunnen ontwikkelen. We willen kinderen een onvergetelijke tijd bezorgen, waar ze met veel plezier op terug kunnen kijken.
Het mooiste dat je een kind kunt geven is een kans.
Inleiding:
De leerkrachten zijn het, die de kwaliteit van de school bepalen. Het eigene van die kwaliteit wordt bepaald door hoe zij naar onderwijs kijken: ‘Wij zien de dingen niet zoals ze zijn, maar zoals wij zijn’. Bepalend is de manier waarop zij kijken naar mensen (kinderen), naar de inhoud van dat onderwijs, naar het didactisch en pedagogisch klimaat, naar de confessionele opdracht en naar zichzelf.
Leerinhouden:
In de ontwikkeling van kinderen hechten we veel belang aan de emotionele-, de sociale en de levensbeschouwelijke ontwikkeling. Hoewel deze binnen de lessen maar beperkt gethematiseerd worden, vormen zij in voorwaardelijke zin de basis voor de cognitieve-, creatieve- en zintuiglijke/fysieke ontwikkeling. De vorming van de drie eerstgenoemde gebieden zit verweven in het pedagogische klimaat, de regels en omgangsvormen, maar vooral in de interactie tussen de leerkrachten en kinderen in school en de sturing die de leerkrachten geven aan de interactie tussen kinderen onderling.
De invloed van de school op de sociale ontwikkeling van de kinderen is aanzienlijk: op een schooldag leeft een kind de helft van de ‘wakkere tijd’ in de sociale context van de school. Deze sociale context is groot; groter dan die van het gezin, van de familie, van de vriendjes en van de club/vereniging. Daarmee is de sociale context van de school complexer, onvoorspelbaarder, spannender en daardoor zeer leerrijk.
In en aan de sociale context krijgt de emotionele ontwikkeling vorm: de sociale context biedt ruimte en grenzen aan emoties, kinderen ontdekken het effect van emoties op zichzelf en anderen en leren daarmee omgaan. Kinderen ontlenen hun zelfbeeld voor een groot deel aan de (emotionele) feedback die zij krijgen op hun gedrag. De invloed van de school op de emotionele ontwikkeling van kinderen is sterker naarmate er een sterkere sociaal-emotionele band is tussen leerkracht en leerling. De invloed van de school op de levensbeschouwelijke ontwikkeling van kinderen is relatief klein. Impliciet maken de kinderen in het gedrag van en de sturing door de leerkrachten voortdurend kennis met een stelsel van waarden en normen, die terug gaan op de levensbeschouwelijke visie van die leerkracht. Deze normen en waarden en levensbeschouwing worden op een aantal les- of leermomenten geëxpliciteerd, maar gezien het nog beperkte reflectieve vermogen en de morele ontwikkelingsfase van 4 tot 12-jarige kinderen is het zich eigen maken van een levensbeschouwing nog zeer beperkt mogelijk en of er ook de sociaal-emotionele band met deze levensbeschouwing ontstaat, wordt voornamelijk bepaald door de levensbeschouwelijk opvoeding thuis.
Voor al de drie genoemde ontwikkelingsgebieden geldt dat de invloed van school sterker is naarmate deze beter in één lijn ligt met de opvoeding thuis.
Wat onze leerkrachten als ‘kwaliteit’ in de sociale, emotionele en levensbeschouwelijke ontwikkeling nastreven is, dat deze sterk verbonden is met hun eigen opvattingen, eigen normen, waarden, levensbeschouwing en levenservaring. Het is goed dat de leerkrachten hierin hun eigen accenten kunnen leggen; zo blijven de leerkrachten dicht bij zichzelf en zijn ze voor de kinderen waarachtiger en authentieker en staan zij sterker in hun voorbeeldrol.
Er zijn er uiteraard wel gezamenlijke lijnen aan te wijzen.
Binnen de sociale ontwikkeling zijn de kernwoorden: vertrouwen, uitgaan van het goede in de mens, zorgen voor, samen, aanpassen, respect. Binnen de emotionele ontwikkeling zijn de kernwoorden: eigenzinnigheid, uitgaan van je eigen kracht, dicht bij jezelf blijven, volhouden, doelbewust, zelfstandig, uitdaging aangaan, open staan voor, niet oordelen (samenvattend als: als een sterke persoonlijkheid open staan naar de wereld)
Binnen de levensbeschouwelijke ontwikkeling zijn de trefwoorden: Zorg voor de schepping, aandacht voor de zwakkeren en kwetsbaren, dankbaarheid en verwondering, gelijkwaardigheid en respect, hoop en geloof in de toekomst.
Omgekeerd evenredig met het belang van de drie eerder genoemde ontwikkelingsgebieden is de tijd die de school expliciet besteed aan en het aandeel/invloed die de school heeft op de cognitieve-, creatieve- en zintuiglijk/fysieke ontwikkeling van de kinderen. Dit is omdat de school op een aantal aspecten van deze ontwikkeling gespecialiseerd is of zelfs min of meer een monopolie heeft. Opgemerkt moet worden dat deze drie ontwikkelingsgebieden ook vaak met elkaar verweven zijn: bij cognitieve leerprocessen zijn vaak creatieve- en zintuiglijk-motorisch processen betrokken en vica-versa.
De creatieve ontwikkeling vraagt onze bijzondere aandacht: de creativiteit in het denken en de perceptie van kinderen is een rijkdom die bewaard en bewaakt moet worden. In de creativiteit uit zich ook vaak de uniciteit van de kinderen. Daarnaast zijn de creatieve vermogens van kinderen belangrijk om te kunnen omgaan met nieuwe situaties. Zelfs op die situaties waarop we met de huidige onderwijsinhouden niet kunnen anticiperen.
Pedagogisch klimaat:
Pedagogische- en didactische uitgangspunt van de school is dat ieder mens gericht is op ontwikkeling en een natuurlijke (basis-)behoefte heeft aan relatie, competentie en autonomie (Luc Stevens). Per groep en per leerling kan de balans tussen deze drie behoeften variëren. Deze drie basisbehoeften beïnvloeden elkaar voortdurend: zo heeft een probleem in de relatie direct invloed op (het verwerven van) de competentie en (de ruimte voor) autonomie en vice versa. Het is belangrijk als leerkracht een goed beeld te hebben van ieder kind voor wat betreft deze basisbehoeften om op de juiste onderwijsleerbehoefte te kunnen inspelen.
De afgelopen decennia is de maatschappelijke druk op het onderwijs toegenomen.
Enerzijds wordt gevraagd dat de school zich op haar kerntaak focust: de basisvaardigheden rekenen en taal. Daarbij wordt onderwijs gedacht als een bedrijfsmatig proces, waarin input (leerstof) via de meest efficiënte manier (het didactisch handelen van de leerkracht) moet leiden tot een zo groot mogelijke opbrengst (resultaten van de leerlingen). Als het om ontwikkeling van kinderen gaat, vinden we een term als opbrengst ongepast en spreken we over mogelijkheden en groei.
Anderzijds wordt de school gezien als belangrijke factor in gewenste maatschappelijke ontwikkelingen, zoals gezondheid, bewegen, burgerschapsvorming, cultuureducatie, duurzaamheid, sociale veiligheid, enz. Deze belangen, die aan het onderwijs worden toegedicht verhouden zich moeizaam tot elkaar: wat we doen, willen we goed doen en in de veelheid van belangen kan hiervan geen sprake zijn. Daarbij komt dat de invloed van de school op een aantal van de genoemde (maatschappelijke) thema’s lijkt te worden overschat.
Christelijke identiteit:
Onze school ontleent ook aan haar christelijke identiteit een opdracht:
- vanuit de scheppingsgedachte zien we de aarde, de elementen en onze medemens als een gave, waarvoor we verantwoordelijk dragen. Dat betekent respect voor al wat leeft. We geloven ook dat er een balans moet zijn tussen inspannen en ontspannen; tussen maken en bewonderen. Rust, stilte en structuur zijn daarin belangrijk;
- vanuit de gedachte dat de mens naar Gods beeld geschapen is, is ieder mens beeld van God en daarmee gelijkwaardig en in staat tot het goede. Dat betekent dat we verschillen tussen mensen als rijkdom zien, deze willen respecteren en hier rekening mee willen houden;
- rechtvaardigheid en naastenliefde zeggen ons dat wij verantwoordelijke mensen zijn; verantwoordelijk voor de keuzes, die we maken; verantwoordelijk voor onze medemensen. We willen kinderen daarom leren wat het gevolg van hun gedrag is voor anderen. Voor de dagelijkse praktijk betekent dit dat we kinderen willen leren dat we voor elkaar moeten zorgen en oog moeten hebben voor elkaar. Het maken van fouten daarin is onontkoombaar. Sorry zeggen en nieuwe kansen bieden geven dan meer perspectief dan straffen;
- vanuit het christelijk denken over de betekenis van verdriet, lijden en dood, menen we dat lijden onlosmakelijk met het menselijk bestaan verbonden is, en dat – ook al kan lijden soms vormend zijn en de zin van ons bestaan verdiepen- , de hoop, de liefde en het leven uiteindelijk sterker zijn. Dat betekent ook dat we bijzondere zorg willen hebben voor de meest kwetsbare mensen in onze samenleving, in het besef dat we ook ten dele onmachtig zijn en moeten leren omgaan met situaties van lijden.
Bovengenoemde opdracht geldt voor alle relaties in school: tussen collega’s, tussen ouders en leerkrachten, tussen leerkrachten en kinderen, tussen kinderen onderling. De leerkrachten zijn er zich bewust van dat zij hierin een bijzondere voorbeeldfunctie vervullen.
De autonomie van de leerkracht:
Wanneer we veel waardering hechten aan het ontwikkelen van een sterke persoonlijkheid van de kinderen, kan het niet anders dan dat we ook hechten aan een sterke persoonlijkheid van de leerkracht, die daarmee ook een duidelijk accent mag zetten op zijn/haar manier van in het onderwijs staan. De leerkracht functioneert het best als zijn professionaliteit geaccepteerd en gewaardeerd wordt, als deze zijn persoonlijke waarden ook in zijn werk kan beleven en waarmaken en als deze dicht bij zijn passies kan blijven.
Leerkrachten krijgen ruimte en het vertrouwen dat zij vanuit hun professionele autonomie de beste beslissingen voor de ontwikkeling van de kinderen en van henzelf kunnen nemen, mits zij zich tegelijkertijd gebonden weten aan een overstijgende gezamenlijke visie, een focus en gezamenlijke doelen.
Visie op goed onderwijs:
Als we deze overstijgende waarden (visie, focus) voor het team van de Meerstromenschool willen typeren dan lijken er drie ‘lijnen’ naar voren te komen:
-De eerste lijn is zakelijk en doelgericht: resultaat, groei, mogelijkheden, duidelijkheid, discipline, efficiëntie, kwaliteit, deskundigheid, toewijding
-De tweede lijn is sociaal: vertrouwen, eerlijkheid, dienstbaarheid, aandacht, geduld, zorgzaamheid, collegialiteit
-De derde lijn heeft te maken met persoonlijkheid: onafhankelijkheid, eigenheid, vertrouwen, optimisme, betrouwbaarheid.
Deze lijnen vertalen zich in de volgende definities van goed onderwijs:
- Goed onderwijs kenmerkt zich door een open en eerlijk contact met de kinderen; geeft antwoord op vragen van kinderen; stuurt kinderen met behoud van hun eigenwaarde; helpt hen vooruit op breed gebied; helpt kinderen keuzes te maken.
- Goed onderwijs zorgt ervoor dat kinderen zich fijn, begrepen en gewaardeerd voelen. Dat ze durven te zijn, wie ze zijn; geeft hen een gevoel van eigenwaarde.
- Goed onderwijs biedt kinderen een vertrouwde en veilige plek, waar ze voorbereid worden op de toekomst op cognitief en sociaal-emotioneel vlak.
- Goed onderwijs maakt kinderen tot zelfstandige mensen, die hun hart volgen. Tot mensen die oog hebben voor een ander en daarvoor openstaan; voor elkaar zorgen.
- Goed onderwijs biedt een heleboel kennis, naar ieders niveau.
- Goed onderwijs geeft liefde aan de kinderen, maakt ze enthousiast en nieuwsgierig voor wat er nog komen gaat en het onbekende; stelt ze open om alles te ontvangen en op een bepaald moment vinden kinderen zichzelf daarin.
- Goed onderwijs leert kinderen kritisch en creatief te denken om hiermee een bijdrage te leveren aan het welzijn van anderen. Goed onderwijs is gericht op het nu en creëert daaraan een mindset voor de toekomst.
- Goed onderwijs leert kinderen hun kwaliteiten kennen.
- Goed onderwijs leert kinderen trots, behulpzaam, eerlijk en respectvol te zijn.