School voor Speciaal Basisonderwijs De Piramide

Hoe gebruikt deze school tussentijdse toetsen?

Toelichting van de school

Als sbo-school is het ontwikkelingsperspectief een vast onderdeel binnen onze ondersteuningsbesprekingen geworden. Tijdens de groepsplanbespreking wordt structureel bekeken of de leerling de gestelde doelen (in het groepsplan) bereikt heeft en zich conform de prognose ontwikkelt. Minimaal één keer per jaar wordt tijdens een leerlingenbespreking specifiek naar het ontwikkelingsperspectief van iedere leerling gekeken.   

Via de volgende stappen werken we met de 1-zorgroute en tevens geven we aan hoe we het ontwikkelingsperspectief hierbij gebruiken.  

Stap 1: Verzamelen van leerlinggegevens in groepsoverzicht  

In groepsoverzichten van lezen, spelling en rekenen worden de gegevens over de resultaten van de leerlingen verzameld. Deze data geven zicht op de leerresultaten, leeropbrengsten en leerwinst die de leerlingen behalen na plaatsing op school. Bij technisch lezen, spelling en rekenen worden de scores in een schooloverzicht opgenomen. Dit schooloverzicht wordt binnen het team besproken. Welke interventies hebben gewerkt en zitten er hiaten in het aanbod? Maar vooral willen we zo ook het rendement van ons onderwijs kunnen volgen.  

Stap 2: Signaleren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

Leerlingen die zich niet conform de prognose ontwikkelen. O.a. in het groepsoverzicht en groepsplan worden leerlingen gesignaleerd die de komende periode extra aandacht en begeleiding nodig hebben. Door leerlingen vroegtijdig te signaleren en adequaat te begeleiden kunnen vaak ernstige achterstanden voorkomen worden.      

Stap 3: Benoemen van onderwijsbehoeften van leerlingen

Doelen en aanbod zijn mede afgeleid van het lange termijn ontwikkelingsperspectief.   Om doelgericht de onderwijsbehoeften van leerlingen te kunnen benoemen en groepsplannen bij te stellen moet de leerkracht in staat zijn handelingsgericht te werken met leerlijnen of leerlijn-overzichten van de methoden. Dit doet een groot beroep op de professionaliteit van leerkrachten en veronderstelt dat de leerkracht van hoge verwachtingen uitgaat bij zijn leerlingen. Dat hij de belangrijkste leermomenten in de leerlijn kent en daar op in kan spelen. Dat hij kan vaststellen de minimumdoelen in de leerlijn en doelen kan schrappen die niet relevant zijn voor een bepaalde uitstroombestemming.  

Stap 4: Clusteren van leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften op basis van onderwijsbehoeften  

Het clusteren van leerlingen is een belangrijk aandachtspunt in de groepsbespreking. De leerkracht kijkt op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen welke subgroepjes samengesteld kunnen worden en geeft per groepje in het groepsplan aan welke doelen nagestreefd worden en wat het groepje aangeboden krijgt om deze doelen te bereiken. Binnen een bepaald cluster kunnen er in het groepsplan naar individuele leerlingen specifieke aandachtspunten geformuleerd worden. Een clustering van leerlingen staat niet voor altijd vast. Het is belangrijk dat het clusteren van leerlingen flexibel gebeurt. Binnen onze SBO school met onze gedragsproblematiek moeten we bij het clusteren van leerlingen vaak rekening houden met de pedagogische onderwijsbehoeften van de leerlingen. Sommige leerlingen hebben bijvoorbeeld moeite met samenwerken of met zelfstandig werken. Andere leerlingen hebben behoefte aan veiligheid en structuur en hebben moeite met steeds wisselend samengestelde groepjes of steeds wisselende leerkrachten. Soms is het onwenselijk om bepaalde leerlingen in een groepje met elkaar te laten samenwerken. Tevens zijn er grenzen aan de differentiatiecapaciteit van iedere leerkracht. De clustering moet haalbaar en uitvoerbaar zijn voor de leerkracht.  

Stap 5: Opstellen van groepsplannen, keuzes in leerlijnen (doelen en aanbod) op basis van het ontwikkelingsperspectief

Voor de vakken technisch lezen, spelling en rekenen worden didactische groepsplannen opgesteld. De leerkracht stelt op basis van de gekozen clustering de groepsplannen op. Hij/zij wordt daarbij ondersteund door de intern begeleider. Het groepsplan vormt de basis van het planmatig werken in de groep, zodat de leerlingen optimaal profiteren van een aanbod dat past bij hun onderwijsbehoeften. Soms kan het voor een bepaalde leerling belangrijk zijn om op een bepaald onderdeel een specifiek aanbod te krijgen. Als dat zo specifiek is dat het niet in het groepsplan beschreven kan worden, wordt er een individueel handelingsplan opgesteld. Het handelingsplan vormt daarmee een soort verbijzondering van het groepsplan.  

Stap 6: Uitvoeren en evalueren van groepsplannen   

Het groepsplan is geen papieren tijger, maar een werkdocument. Dit is de basis voor het dagelijkse handelen van de leerkracht. Het groepsplan wordt daarmee actief gebruikt voor de planning van het onderwijs. Klassenbezoeken zijn essentieel voor wat betreft de uitvoering van de groepsplannen. De interne begeleiders krijgen zo zicht op wat de leerkracht aan ondersteuning en begeleiding nodig heeft. Klassenbezoeken door de intern begeleiders vinden plaats in de periode voor de groepsbespreking en naar aanleiding van vragen van de leerkracht over de uitvoering van het groepsplan. De evaluatie van het ‘oude’ groepsplan is de basis voor het opstellen van een nieuw groepsplan. Het groepsplan dient als basis voor de organisatie van het (dagelijkse) aanbod. Het is een werkdocument. Dit betekent dat er zo concreet mogelijk beschreven dient te worden hoe deze organisatie eruit ziet. Ook een invaller moet in staat zijn zonder al te veel moeite een groepsplan uit te voeren.